8. Literacki Sopot

Czasy mamy niewątpliwie ciekawe, pełne chaosu, bólu i zawiedzionych nadziei. Stoimy w obliczu zmieniającej się Europy, niepewni, co przyniesie jutro. Odnosząc się do licznych zagrożeń, w tym dotyczących naszej wolności, swobody i wymiany myśli czy praw, jakie nam przysługują, postanowiliśmy zająć się m.in. przypomnieniem osiągnięć brytyjskich sufrażystek, feministek czy tzw. nowych feministek. Skupiliśmy się bardziej na pokazaniu kobiet historycznie ważnych dla brytyjskiej kultury i ważnych obecnie poprzez to, co piszą, niż na sięganiu po „silne” męskie nazwiska…

Zapraszamy na dwie niezwykłe debaty. Pierwsza, zatytułowana „Wokół »Frankensteina« Mary Shelley – współczesne odczytanie mitu” ma przypomnieć postać Mary Shelley oraz stworzoną przez nią postać Innego. Frankenstein to nie tylko ikoniczny literacki bohater, ale nade wszystko wielowymiarowy symbol odrzucenia, „boskiej” ingerencji człowieka i jej konsekwencji. Druga debata – „Od Mary Wollstonecraft do Virginii Woolf” – z udziałem m.in. Charlotty Gordon, autorki książki „Buntowniczki. Niezwykłe życie Mary Wollstonecraft i jej córki Mary Shelley”, to spotkanie z dwiema niezwykłymi kobietami: Mary Wollstonecraft, uznawaną za prekursorkę brytyjskiego feminizmu i Virginią Woolf, której życie i dzieło to przykład konsekwentnej walki o prawo kobiety do wyrażania własnych poglądów, opisywania ich i przetwarzania w dzieło literackie.

Zaprosiliśmy też do Sopotu współcześnie tworzące młode brytyjskie autorki, które mogą się pochwalić sukcesami literackimi, a których książki w części premierowo ukażą się w Polsce właśnie podczas Literackiego Sopotu. Gościć będziemy m.in. Sarah Hall, okrzykniętą przez „Guardiana” jedną z najbardziej ekscytujących młodych pisarek w Wielkiej Brytanii, której zbiór opowiadań „Madame Zero i inne opowiadania” został przetłumaczony na język polski. Hall zasiadała w 2017 roku w jury Man Booker Prize, gdzie rok później nominowana była najmłodsza w historii tej nagrody pisarka Daisy Johnson, którą również będzie można spotkać w Sopocie. Jej pierwsza powieść „Pod powierzchnią” będzie miała premierę na festiwalu. Z kolei Sarah Perry od wydania w 2014 roku debiutanckiej książki „After me comes the flood” króluje na brytyjskich listach bestsellerów, kolekcjonując prestiżowe nagrody literackie. W Polsce ukazała się właśnie jej powieść „Wąż z Essex”, o której Sarah Waters pisała „dzieło wielkiej inteligencji i uroku, napisane przez ogromnie utalentowaną autorkę”.

Pojawią się też autorki powieści graficznych – Katie Green, która pracowała pięć lat nad monumentalnym, liczącym kilkaset stron komiksem „Lżejsza od swojego cienia”, będącym formą graficznego pamiętnika, oraz Isabel Greenberg, której komiks „Encyklopedia wczesnej Ziemi” zdobył wszelkie możliwe nagrody w swojej kategorii.

Temat aktywnych kobiet zaangażowanych w procesy zmian na świecie kontynuujemy w cyklu „Przyszłość piszą kobiety”. Można będzie podyskutować z autorką książki „Dlaczego nie rozmawiam już z białymi o kolorze skóry” Reni Eddo-Lodge, która wywołała na Wyspach prawdziwą burzę. Ntailan Lolkoki, autorka wstrząsającej książki „Skrzydła dla motyla”, opisuje swoje przeżycia związane z rytualnym obrzezaniem. Całe późniejsze życie aż do dzisiaj Ntailan poświęciła obronie praw kobiet w Afryce. Lijia Zhang – chińska dziennikarka i pisarka, autorka książki „Socjalizm jest piękny. Wspomnienia robotnicy z czasów nowych Chin”, jest zaangażowana w komentowanie naruszeń praw człowieka w Chinach z brytyjskiej perspektywy

Również w paśmie H/historia pojawią się w tym roku tematy związane z prawami kobiet czy przywracaniem pamięci kobiet niesłusznie z historii wymazanych. Gościć będziemy m.in. Olgę Wiechnik, która swoją książkę „Posełki. Osiem pierwszych kobiet” poświęciła pierwszym posłankom, które dostały się do Sejmu Ustawodawczego po wywalczeniu przez kobiety prawa wyborczego w 1918 roku. Ich losy pokazują siłę i determinację kobiet, których wcześniej nikt nie chciał słuchać, a które na wysłuchanie w pełni zasługiwały. W tym paśmie pojawi się też Joanna Ostrowska i jej książka „Przemilczane”, w której autorka przypomina historie seksualnych pracownic przymusowych w okresie wojny i uświadamia skalę przemilczenia, jakie wiąże się niemal do dziś z tym tematem.

W tegorocznej edycji festiwalu chcemy na chwilę wrócić do wspomnień z roku poprzedniego, zapraszając na spotkanie z francuskim dramaturgiem, pisarzem i filozofem Erikiem Emmanuelem Schmittem, który jest w Polsce i Europie bardzo znany i ceniony, a jego książki sprzedają się w milionach egzemplarzy. Zapraszamy też na unikatowy spektakl „Madame Pylinska i sekret Chopina” jego autorstwa i z jego aktorskim udziałem.

Joanna Cichocka-Gula
Wiceprezydent Sopotu,
Pomysłodawczyni Festiwalu Literacki Sopot

Fot. Renata Dąbrowska